Mensen zonder papieren hebben in Nederland alleen recht op zorg uit het basispakket. Hierdoor krijgen zij vaak niet de zorg die zij nodig hebben. Onder andere fysiotherapie is voor hen vaak moeilijk te krijgen. Gelukkig zijn er fysiotherapeuten zoals Els Boosman, die vrijwillig fysiotherapie aanbieden.
Eind 2018 werd Els benaderd door medewerkers van ASKV/Steunpunt Vluchtelingen. Zij zochten hulp van een fysiotherapeut voor de dan ernstig zieke Adeline. Bij Els, die een fysiotherapeutische praktijk heeft in de Amsterdamse wijk Buitenveldert, is Adeline direct welkom. Adeline mag er dagelijks oefeningen doen en wordt twee keer per week behandeld.
Als Adeline vanuit een andere opvanglocatie naar onze medische opvang in Amsterdam-Noord verhuist, zoeken medewerkers opnieuw een fysiotherapeut voor haar. Het lukt niet om een fysiotherapeut in de buurt te vinden waarop zij besluiten Els opnieuw te bellen. Zij is direct bereid weer te helpen en besluit wekelijks naar de medische opvang in Amsterdam-Noord te komen om fysiotherapie aan te bieden. Eerst alleen aan Adeline, maar al snel aan iedereen die daar behoefte aan heeft.
In onze medische opvang wonen zogenoemde “ongedocumenteerde” mensen met vaak ernstige psychiatrische en regelmatig ook somatische klachten. Bovendien zorgt het ontbreken van papieren en de juridisch procedure waar velen van hen in zitten voor stress. Els ziet dat de fysiotherapie die ze aanbiedt mensen goed doet. ‘Aan de ene kant kun je als fysiotherapeut een deel van de lichamelijke klachten wegnemen of verlichten, aan de andere kant is het heel fijn om iemand echt persoonlijke aandacht te geven; ik zie mensen daar zichtbaar van opknappen’, vertelt Els.
Het valt Els op dat er weinig ruimte is voor mensen om de trauma’s die zij mee hebben gemaakt, te verwerken. ‘Er moet veel meer aandacht worden besteed aan de psychologische problemen die mensen vaak hebben. Mensen die gevlucht zijn hebben veel meegemaakt, maar krijgen weinig ruimte om daarover te spreken en het te verwerken.’
Mensen krijgen vaak niet de zorg die zij nodig hebben door ingewikkelde regels
Ze merkt ook dat mensen zonder papieren vaak niet weten hoe ze de hulp van een fysiotherapeut kunnen inschakelen, terwijl ze daar wel baat bij zouden hebben. Dat komt doordat de regels ingewikkeld zijn en mensen die ongedocumenteerd zijn vaak niet weten op welke zorg ze recht hebben. Bovendien weten ook hulpverleners niet altijd welke zorg zij aan mensen zonder papieren mogen verlenen. ‘Zonder tussenkomst van een hulpverlener is het bijna onmogelijk om zorg geregeld te krijgen’, zegt ze.
‘De behandeling van mensen zonder papieren met specifieke medische klachten wordt slechts voor 75% vergoed en er zijn vaak extra administratieve lasten voor de zorgverlener. Bovendien is de reguliere vergoeding voor veel fysiotherapeuten al te laag om de kosten te dekken, waardoor niet alle fysiotherapeuten bereid zijn om mensen zonder papieren te helpen.’ Een potje van de gemeente om hierin tegemoet te komen zou wellicht uitkomst bieden.
Els vindt het noodzakelijk om mensen zonder papieren te helpen: ‘Want vluchten doe je niet voor je lol. Ieder mens wil meer van wat ze hebben. Mensen vluchten uit een situatie waarin ze niets hebben. Wie zijn wij om dat te verbieden?’
Ze hoopt dat de oorlog in Oekraïne Nederlanders meer laat nadenken over hoe ze zelf ontvangen zouden willen worden als ze genoodzaakt zijn te vluchten. Als we ons die vraag zouden stellen, zouden vluchtelingen anders worden ontvangen dan nu het geval is, daar is Els van overtuigd.
Met Adeline, die inmiddels een verblijfsvergunning heeft en al een tijdje niet meer in een opvanglocatie van ASKV woont, heeft Els nog regelmatig contact.