Selihom Yohannes werkt al twee jaar bij het ASKV als juridisch casemanager. Haar collega Janneke Wijman nu iets meer dan een jaar. Samen met een team van in totaal twaalf juridisch casemanagers begeleiden Selihom en Janneke cliënten met een juridisch traject door te onderzoeken wat er op juridisch gebied allemaal mogelijk is voor mensen die geen verblijfsvergunning hebben.
Zowel Selihom als Janneke houden zich al van jongs af aan bezig met mensenrechten en de wereld om hen heen. Selihom: “Ik heb mensenrechten eigenlijk altijd al interessant gevonden. Dit komt denk ik door mijn familie, mijn vader is namelijk mensenrechtenactivist en mijn moeder trainer en begeleider van statushouders.” Ook Janneke zet zich al jaren in voor mensenrechten, met name die van vluchtelingen. Voordat ze aan de slag ging bij het ASKV woonde zij in o.a. in Ramallah (Palestijnse gebieden), Caïro en Athene waar ze werkte voor diverse hulporganisaties.
Wat houdt jullie werk als juridisch casemanagers precies in?
Janneke: “Als iemand met een hulpvraag bij ons aanklopt, krijgt diegene altijd begeleiding van zowel een juridisch casemanager als een maatschappelijk trajectbegeleider. We kijken welke bewijsstukken er al zijn, maar bijvoorbeeld ook hoe iemand er mentaal bij zit en of er medische ontwikkelingen zijn. Iemand uit het juridisch team onderzoekt daarna of er juridisch perspectief is voor iemand in Nederland op dit moment. Pas als we perspectief zien op een verblijfsvergunning starten we daadwerkelijk een juridisch traject.”
Selihom: Als juridisch casemanager onderzoek je of er aanknopingspunten zijn voor rechtmatig verblijf. Je kijkt onder andere naar landenbeleid, jurisprudentie en hebt interne en externe overleggen. Je spreekt partnerorganisaties zoals Vluchtelingenwerk die soms aan casussen werken met dezelfde problematiek. In het kader van de LVV spreek je ook de DT&V en de IND die vanuit hun rol ook kunnen meedenken in complexe casussen.”
Hoe ziet de samenwerking binnen het team eruit?
Janneke: “Als juridisch team begeleiden we mensen uit veel verschillende landen. Alle juridisch casemanagers hebben hun eigen specialisatie(s). Je hebt namelijk veel verschillende soorten verblijfsvergunningen, van medisch, tot asiel en familieleven. Ik begeleid voornamelijk Surinaamse oud-Nederlanders en staatloze mensen, andere collega’s richten zich bijvoorbeeld weer meer op medische aanvragen en/of LHBTI+. Daarnaast hebben we allemaal nog uiteenlopende casussen.”
Selihom: “Ik ben van Eritrese komaf dus de specialisatie Eritrea/Ethiopië sprak mij daarom erg aan. Tevens focus ik mij op het vaststellen van problematiek omtrent het aantonen van identiteit/nationaliteit.”
Hoe ziet een gemiddelde dag er bij jullie ongeveer uit?
Selihom: “Onze dagen zijn heel verschillend. De ene dag heb je veel cliëntafspraken en ben je bezig met vragen als: Welke bewijsstukken zijn er? Wat is er nog meer nodig? Is er een advocaat nodig en zo ja, al betrokken? Andere dagen heb ik veel intern en extern overleg, met het eigen team, het maatschappelijk team of met rijkspartijen, toekomstoriëntatie of expertorganisaties. We bespreken dan verschillende zaken, jurisprudentie en vragen elkaar om advies. Daarnaast doe je nog je eigen onderzoek en analyseer je dossiers.”
Janneke: “Voor de meeste aanvragen is er een advocaat nodig, voor een HASA (een herhaalde asielaanvraag) bijvoorbeeld. Eens in de paar weken organiseren we daarom advocatenspreekuren. Dan leggen we een aantal zaken voor en vragen we of ze deze willen bijstaan. We hebben een fijne samenwerking met verschillende advocatenkantoren. We vragen ze tijdens deze speekuren ook om advies op basis van ons voorwerk.”
Waarom werken jullie bij het ASKV?
Janneke: “Ik wil graag tegenwicht bieden aan onrechtvaardig beleid. Ik vind dat er in Nederland een onmenselijk klimaat wordt gecreëerd voor mensen zonder verblijfsvergunning. Niet iedereen krijgt dezelfde kansen en het systeem vraagt veel van mensen. Niet iedereen kan bijvoorbeeld lezen en/of schrijven of zelf een dossier opbouwen met voldoende bewijsmateriaal. Het is belangrijk dat we mensen hierbij ondersteunen en ze weten wat hun rechten zijn.”
Selihom: “Wat ik mooi vind aan het ASKV is dat “we go the extra mile”. Denk bijvoorbeeld aan de regeling voor de Surinaamse oud-Nederlanders die er nu gaat komen. Ik denk echt dat als het ASKV zich hier niet constant voor had ingezet, dat de regeling er nu niet zou zijn. Ik vind het echt mooi dat er dan na jaren van inzet nu echt iets op tafel ligt.”
Beiden zijn het erover eens dat er vaak veel meer mogelijk is dan gedacht voor de mensen die het ASKV begeleidt. Janneke: “Het vreemdelingenbeleid is heel zwart-wit, terwijl dingen niet altijd zo uitzichtloos zijn als ze lijken. Zo kan er veel veranderen, landenbeleid bijvoorbeeld of aspecten van iemands leven (o.a. ziekte, partner). Soms ontbreekt er gewoon voldoende bewijsmateriaal om iemands verhaal geloofwaardig te maken of zijn er feiten die iemand niet eerder durfde te vertellen.”
Wat vinden jullie het leukste aan je werk?
Als juridisch casemanager heb je zowel intensief cliëntcontact als veel computer- en uitzoekwerk. Juist die combinatie trekt hen beiden aan. Selihom: “Ik vind de balans heel leuk tussen juridische uitpluiswerk en het direct in contact staan met mensen. Je kan op die manier echt direct iets voor iemand betekenen.”
Janneke: “Je doet echt zelf je eigen onderzoek. Elke zaak moet je weer helemaal uitpluizen, dat vind ik leuk. En het is bijzonder dat iemand zijn verhaal aan jou toevertrouwt. Dit maakt het werk ook meteen ingewikkeld af en toe. Mensen hebben vaak heftige dingen meegemaakt en dit neem je soms mee naar huis.”
Selihom: “Het lastigste aan mijn werk vind ik het ‘’bad news’’ gesprek. Denk hierbij aan een afwijzing die iemand heeft ontvangen, of überhaupt geen procedure kunnen starten, omdat er geen aanknopingspunten zijn. Je wilt natuurlijk graag dat iemand rechtmatig verblijf kan realiseren, maar dat blijft afhankelijk van verschillende factoren.”
Wat is een ervaring die jullie niet snel zullen vergeten?
Janneke: Sowieso het moment in de Tweede Kamer, toen de regeling voor Surinaamse -oud-Nederlanders werd aangenomen. Alle emotie die toen loskwam! En het moment dat we honderd aanvragen indienden voor Surinaamse oud-Nederlanders in april dit jaar, deels voor een groep die niet in aanmerking komt voor de regeling.”
Ik begeleid al een tijd veel van hen vanuit het project Surinaamse oud-Nederlanders. Veel van hen zijn al jaren hier zonder verblijfsvergunning en kunnen niet volwaardig meedraaien in de maatschappij. Ik vind dat er voor Surinaamse oud-Nederlanders bij uitstek sprake is van onrechtvaardig beleid, omdat hun band met Nederland wordt miskend. Terwijl hun onderwijs in Suriname gericht was op Nederland en de meeste van hun familieleden wel de Nederlandse nationaliteit hebben.”
Selihom: “Er was een cliënt die ik begeleidde die niet wilde praten over waarom die was gevlucht. Logisch ook, want waarom zou diegene me vertrouwen? Ik ben toch maar een vreemde. Na een aantal maanden totaal onverwachts vertelde hij zijn hele verhaal. Dit was heel bijzonder, omdat ik heb gezien hoe hij maandenlang worstelde om dit aan mij te vertellen.”
Het ASKV bestaat dit jaar 35 jaar. Dat betekent dat we ons al 35 jaar hard maken voor mensen zonder verblijfsvergunning. En dat kunnen we natuurlijk niet zonder al onze medewerkers die zich elke dag met hart en ziel inzetten. De komende tijd delen we een reeks interviews met onze medewerkers. Wil jij je net als Selihom en Janneke inzetten voor het ASKV? Bekijk dan al onze vacatures.