Asielbeleid? Zorg dat je weet waar je over praat!
De zaal van het Verzetsmuseum zat vol donderdagavond 26 mei. Het ASKV organiseerde er een informatie- en verdiepingsbijeenkomst over asielbeleid in Nederland en Europa. Ook werd de ASKV app gelanceerd, waardoor je de aankomst op Schiphol met de ogen van een vluchteling kunt beleven. Een boeiende avond voor zowel kenners als ‘dummies’.
Acht dagen
Advocate Igna Oomen vertelde– aan de hand van het verhaal van Mohammed, Zarah, Fatima en Hassan – wat een asielzoeker meemaakt tijdens de acht dagen durende asielprocedure in Nederland. Hoe belangrijk het is wat je vertelt en aan wie. Voor deze familie was het verhaal van Mohammed leidend, maar wat had Zarah te vertellen? Ze spraken geen Nederlands, geen Engels, hoe betrouwbaar is een tolk? De advocaat komt pas bij het tweede ‘gehoor’ in beeld. En het nader gehoor, de derde keer dat het verhaal moet worden verteld, ‘het sollicitatiegesprek naar veiligheid’ is volgens Oomen het belangrijkste en tevens het meest indrukwekkende.
Op dag vijf valt de beslissing van de IND of asiel wordt verleend. Maar waarom gelooft de IND het verhaal zo vaak niet? Op het scherm verscheen een foto van een auto die te koop staat op Marktplaats… “Ik ga een auto kopen voor mijn moeder”, verklaarde Oomen, en nam vervolgens iedereen mee op een dolle rit met een autoverkoper die de auto verkoopt voor zijn oma die eigenlijk zijn oudtante is, geen keuringsrapport kan laten zien, maar vertelt dat de auto gecheckt is door een vriend die echt wel automonteur is maar niet bij een garage werkt… De vergelijking ging op, iedereen begreep meteen dat je deze auto niet zomaar wilt kopen. Net als de verhalen die iedere keer weer net iets anders zijn bij elk volgende gehoor van de familie van Mohammed. Dankzij de inspanningen van de advocaat, het verhaal van Zarah dat in tweede instantie wel gehoord werd, medische verklaringen, bewijs van marteling en verder onderzoek – ging de IND opnieuw nadenken. En toch, er is maar weinig voor nodig om afgewezen te worden.
Het verhaal van Hazem
Hazem nam plaats op het podium voor een gesprek met Karel Hendriks, coördinator van ASKV. Hazem komt uit Gaza en zocht asiel in Nederland omdat hij in zijn eigen land “geen goed leven kon leiden”, zoals hij zei. Op Schiphol werd hij ondergebracht in grensdetentie. “Ik dacht dat ze me naar een hotel brachten, maar het was gewoon een gevangenis. Dat zeiden ze er niet bij.” Zijn asielaanvraag werd geweigerd, maar hij ontmoette mensen die hem hielpen. Ook bij Hazem werden sporen van marteling gevonden. Hij kon een tweede procedure beginnen en kreeg vorig jaar asiel. Waarom het eerst niet en in tweede instantie wel aan hem werd verleend, dat begreep hij ook niet: “Het was een droom. Ik moest ervan huilen.” Hazem heeft een baan in Utrecht, maar het liefst wil hij weer als opticien aan de slag – zijn beroep in Gaza. “Ik moet nog veel leren. Nu begint mijn leven pas.”
Arrival & departure
Voor de pauze werd de nieuwe ASKV app ‘Arrival & Departure’ gepresenteerd– een wandeling langs de route die asielzoekers afleggen op en rondom Schiphol; van aankomst tot (dreigende) uitzetting, verteld door vluchtelingen, advocaten en hulpverleners.
Lees het artikel dat Laura Obdeijn hierover schreef in het Parool.
De grenzen van Europa
Wil Eikelboom, advocaat vreemdelingenrecht en mensenrechten, riep het beeld op van de overvolle blauwe rubberboot met vluchtelingen en daarna het tweelingbeeld van een zelfde boot die afgelopen week kapseisde voor de kust van Italië. De crisis aan de randen van Europa. Wat doet de politiek? Eikelboom herinnerde het publiek aan de politieke ontwikkelingen van de afgelopen tijd: van plan Azmani, dat opvang in de regio bepleitte, naar ‘Plan Samson’ – iedereen die in Griekenland aankomt, moet per kerende veerpont terug naar Turkije, tot de Turkije- of Vluchtelingendeal. Maar voor vluchtelingen die in Griekenland aankomen, blijkt het een ramp om daar asiel aan te moeten vragen. De systemen waren al jaren niet meer in werking en er zijn geen migratieambtenaren. De vluchtelingen zitten vast. Vooral op Lesbos, dat op een steenworp afstand van Turkije ligt.
Eikelboom besloot om naar Lesbos af te reizen, nadat hij gehoord had dat het recht op een advocaat niet of nauwelijks vorm kreeg daar. Het detentiecentrum dat hij aantrof, leek op een oud gevangenenkamp met prikkeldraadversperringen en wachttorens. Om binnen te komen moest hij natuurlijk wel een cliënt hebben. Een vriendin hielp hem door met een bord met zijn 06-nummer bij de poort te gaan staan. ‘Lawyer’, stond erbij. Hij kreeg één telefoontje. “En zo kwam ik binnen”, zei hij. “Maar hoe vind ik mijn cliënt tussen al deze duizenden mensen?” Gelukkig bleek er nog een oud, maar werkend omroepsysteem te zijn. Ik ga je zo goed mogelijk helpen met jouw procedure, beloofde hij zijn cliënt. Inmiddels is er een systeem opgezet met alle Europese landen en is geld ingezameld, zodat advocaten een tijdje vrijwillig rechtsbijstand kunnen verlenen voordat asielzoekers zonder proces worden uitgezet.
Shiraz komt logeren
Twee jaar geleden bood de echtgenoot van Volkskrant journalist Eva Hoeke onderdak aan een vreemdeling tijdens de Nacht van de Vervanging van ASKV. Shiraz, uit Koerdisch Irak, kwam logeren. Hoeke leest voor uit de column die ze over de logeerpartij schreef: “Shiraz was vanwege een eigen mening als 26-jarige in het laadruim van een Turkse vrachtwagen geklommen, er 20 uur later in Rotterdam weer uitgegooid en sindsdien van loket naar loket gestuurd. Achttien jaar later was hij officieel ‘ongewenst’ verklaard, maar die status had hij aan de overkant ook. Zelfs zijn familie wilde hem niet terug.”
Af en toe hebben Eva en haar man nog contact met Shiraz. Hij is terug in Koerdisch Irak, waar hij nu als tolk werkt voor de Nederlandse marechaussee.
Hoewel vluchtelingen vrijwel dagelijks in het nieuws zijn, blijft de asielprocedure sterk onderbelicht. Deze avond bracht voor de aanwezigen, die ruim gebruik maakten van de gelegenheid om vragen te stellen en betrokkenheid toonden, meer duidelijkheid en inzicht. Karel Hendriks sloot de avond af en riep iedereen op om zich te blijven informeren over het lot van asielzoekers. “Zorg dat je weet waar je over praat!”
Op 26 mei a.s. organiseerde het ASKV/Steunpunt Vluchtelingen een informatie- en verdiepingsbijeenkomst over de asielprocedure anno 2016.
Vluchtelingen zijn het afgelopen jaar dagelijks in het nieuws. Daarbij gaat het over aantallen, noodopvang en een veilige overtocht. Maar de asielprocedure zelf blijft sterk onderbelicht. Het wordt meer en meer de praktijk dat de procedure aan een Europese buitengrens wordt afgehandeld, waarna de asielzoeker via een verdeelsysteem mogelijk naar Nederland komt. Tijdens de avond gaan we in op de vraag hoe dit in zijn werk gaat en welke consequenties dat heeft voor de positie van de asielzoeker.
Hoe gaat een gehoor in z’n werk? Hoe toets je de geloofwaardigheid van een vluchtverhaal? Waarom maakt Nederland nog altijd gebruik van grensdetentie? Waarom resulteert, na het hele asielsysteem te hebben doorlopen, 39% van de herhaalde aanvragen alsnog in een verblijfsvergunning?
Deze en andere vragen beantwoordt asieladvocaat Igna Oomen. Vervolgens neemt Wil Eikelboom, advocaat vreemdelingenrecht en mensenrechten , u mee naar de grenzen van Europa. Verder aan het woord: Hazem, cliënt van het ASKV over zijn ervaringen in de Nederlandse asielprocedure en journaliste Eva Hoeke, die haar huis met een van onze cliënten deelde.
ASKV organiseert de avond mede naar aanleiding van het uitbrengen van de app Arrival & Departure : een wandelroute op en rondom Schiphol die je aan de hand van de verhalen van drie asielvragers meeneemt langs verschillende fases van de asielprocedure, van aankomst tot (dreigende) uitzetting.
U bent van harte welkom op 26 mei in het Verzetsmuseum te Amsterdam
van 19.30 tot 21.30, inloop vanaf 19.00. Toegang gratis